Lüfer, ülkemizdeki denizlerde yaşayan en lezzetli ve ekonomik değeri en yüksek olan balık türlerinin başında gelir. Lüfer, uzun vücutlu çenesi geniş ve dişleri sivri olan yırtıcı denebilecek bir deniz balığıdır.
Dünya’da neredeyse tüm denizlerde yaşayan lüfer balığı ülkemizde de tüm denizlerde avlanabilir.
Türk balıkçılık tarihinde ve literatüründe çok önemli bir yeri bulunan lüfer, Türk mutfağının da en lezzetli balıklarından biridir.
Levreksiler yani Perciformes familyasına ait olan lüfer Pomatomus cinsi bluefish olarak adlandırılan bir balıktır.
Lüfer Balığının Özellikleri Nelerdir ?
Lüfer, iri bir kafa ve orta derecede sivri bir burun bulunan sağlam ve diri bir vücuda sahiptir. Ağzı, öne doğru çıkıntı şeklinde güçlü bir alt çeneden oluşur. Lüfer, bu güçlü çeneyi ve keskin dişleri kullanmaktan hiç çekinmeyen yırtıcı bir balıktır. Ayrıca çatallı bir kuyruğu vardır.
Lüfer gövdesinin sırt bölümü deniz yeşili rengindedir. Karnına doğru indikçe gövde rengi gümüş-beyaz tonlara yaklaşır. Çok büyük boyutlarda lüfer sırt rengi siyaha yakın olması nedeniyle sırtıkara adını almıştır.
Bunun yanında Türk yazar ve gurme Artun Ünsal, Boğaz’ın Beş Efendisi kitabında sırtı kara tanımının her tür balığın yaşlanmışı için kullanıldığını, lüfer’in büyüğüne sadece kofana adı verildiğini de yazmıştır.
Lüfer, boyu 1 metreye ağırlığı ise 12 kiloya kadar çıkabilen bir balıktır.
Bilinen en büyük lüfer balığı 1972 yılında Amerika’da Kuzey Carolina açıklarında yakalanmıştır ve ağırlığı 14,4 kg’dır.
Lüfer yavru iken dipte daha fazla bulunur ve yengeç, karides veya plankton gibi canlılarla beslenir. Genç lüferler ise daha çok yüzeye yakın bölgelerde bulunurlar ve kendilerinden küçük balıklarla beslenirler ancak yırtıcı bir balık olması nedeniyle kendinden büyük balıklara bile saldırabilir. Kendi cinsine saldırdığı bile görülmüştür.
Genç lüferler aç olmasalar bile küçük balıklara saldırıp öldürebilirler.
Lüfer, sürüler halinde gezerek avlanan bir balıktır. Temiz ve bol oksijen içeren sularda yaşarlar. Lüferin yaşaması için gereken deniz suyu sıcaklığı 12 °C ve 26 °C arasındadır. Genel olarak 5 – 30 metre derinliklerde yüzerler ancak en çok bulundukları derinlik 20 metre civarıdır. 40 metreden daha yüksek derinliklerde nadir olarak bulunurlar.
Lüfer ayrıca köpek balığı, yunus balığı ve ton balığı gibi büyük balıklar için de tercih edilen bir avdır.
Lüferler, Mayıs ayının sonuyla birlikte üreme dönemine girerler ve haziran aynın ilk iki haftasına kadar bu süreç devam eder. Karadeniz’de yumurtlayan balıklar Eylül sonu Ekim başı gibi İstanbul boğazından çıkmaya başlarlar.
Lüfer, yumurtlama döneminde bir kaç defa yumurtlayabilir ve toplamda 2 milyona yakın yumurta bırakabilir.
Lüfer Ne Zaman Tutulur ?
Lüfer, her mevsim avlanabilir ancak en yoğun olarak yumurtadan çıkan lüferlerin olgunlaşıp göç etmeye başladığı sonbahar aylarında avlanır. Eylül ayı içinde henüz küçük olan lüfer, ekim ayı ile beraber olgunlaşarak özellikle İstanbul Boğazı çevresinde en lezzetli halini alır.
Lüfer Balığı Nasıl Avlanır ?
Lüfer, tekneden ve kıyıdan klasik dip oltaları veya rapala ile avlanabilir. Diğer tüm balıkları yiyerek beslenen lüfer için tekne avlarında yem önemli değildir. Kıyı avcılığında ise taze istavrit ve zargana ile lüfer avı yapmak daha kolaydır.
Lüfer Balığı Besin Değerleri
100 gram lüfer yaklaşık olarak;
- 124 kcal enerji
- 20 gr. protein
- 4,2 gr. yağ
- 60 mg. sodyum
- 0,83 gr. Omega 3 içerir
Lüfer Balığının Türleri Nelerdir ?
Lüfer bir çok ülkede sadece lüfer yani bluefish olarak adlandırılsa da ülkemizde boylarına göre farklı isimler almıştır. Lüferin büyüğü kofana lüferin küçüğü ise çinekop olarak adlandırılır. Lüferin büyüklüğüne göre isimleri geçmişten beri farklı görüşler ve rivayetler mevcuttur.
En bilinen iki sınıflandırma şekli şunlardır ;
⇒ Defne Yaprağı (0–10 cm),
⇒ Çinekop (15–18 cm),
⇒ Sarıkanat (18–25 cm),
⇒ Lüfer (28–35 cm),
⇒ Kofana (35 – 50 cm),
⇒ Sırtıkara (50 cm ve üzeri),
Lüferin 28 cm’den daha küçük boylarının avlanması ve satılması yasaktır. Yani çinekop ve sarıkanat avlamak ve satmak yasaktır. Bunun nedeni aşırı avlanma nedeniyle lüferin soyunun tükenme noktasına yaklaşmasıdır.
Kofana ve sırtıkara denilen büyük lüfer türleri ülkemizde çok nadir yakalanırlar. Özellikle sırtıkara uzun zamandır denizlerimizde görülmemiştir.
Ne var ki özellikle sosyal medyada yabancı balıkçılık paylaşımlar arasında sırtıkara avı yapıldığı görülmektedir. Bu da ülkemizdeki aşırı ve dengesiz avlanmanın sonuçlarını göstermektedir.
Lüfer Dip Balığı Mı ?
Lüfer 20-30 metre civarı derinliklerde yasayan avcı bir balıktır. Derinlikten bağımsız olarak sürekli deniz dibinde yaşamaz. Bu nedenle lüfer dip balığı değildir.
Ancak bebekler için yüzeye daha yakın hamsi, palamut gibi balıklar daha sağlıklıdır.
Lüfer Hakkında Merak Edilenler
Lüfer ne zaman yenir?
Lüfer balığının en lezzetli olduğu aylar her yıl Ekim, Kasım ve Aralık aylarıdır. Ayrıca bu aylarda yasal olarak avlanabilir boyutlar içinde olacaktır.
Lüfer Lezzetli Midir?
Lüfer, içerdiği zengin omega yağ asitleri ve kendine has aroması ile en lezzetli balıklar arasındadır. Aslında sıcak denizlerde yaşayan lüfer, Karadeniz veya İstanbul boğazı gibi daha soğuk denizlerde yakalandığında tadı daha da güzel olacaktır.
Lüfer Neden Pahalı?
Lüfer balığı levrek veya çipura gibi çiftliklerde üretilen bir balık değildir. Ayrıca avcılığı da diğer birçok balık türüne göre daha zor ve ustalık gerektirir. Bununla beraber lüfer avı için gereken ekipmanlar ve taze yem gerekmesi nedeniyle lüfer avı yapmak daha da zorlaşır. Bu da avlanan lüfer miktarını azalttığı gibi lüferin fiyatını da yükseltir.
Lüfer Isırır Mı ?
Lüfer avcı ve yırtıcı bir balıktır. Aç olmasa bile diğer balıklara saldırabilir. Yeni avlanmış bir lüfer, oltadan veya balıkçıdan kurtulmak için kendine has ısırma tarzı ve sivri dişleri ile parmağınızı ısırabilir.
Bir yanıt yazın