Dip balıkları tanım olarak denizin 100 metreden daha derin bölgelerinde, deniz tabanına yakın kısımlarda yaşayan balıklara verilen genel isimdir. Bununla beraber denizin derinlerinde yaşayan her balık türü dip balığı değildir. Örneğin derin denizlerde 100 metreden fazla derinliklerde yaşayan orkinos bir dip balığı değildir çünkü deniz dibinde yaşamaz.
Ayrıca dip balıklar birkaç küçük istisna tür hariç yerleşik yaşayan yani göç etmeyen balıklardır. Yani yumurtalarını aynı bölgede bırakırlar ve çıkan yavrular da neredeyse tüm ömürlerini aynı bölgede geçirirler.
Dip balıklarının önemli olmasının nedeni, genel olarak dip balıklarının sağlıksız olduğuna dair düşüncelerin olmasıdır ki çok da yersiz bir düşünce sayılmaz.
Dip Balıkları ve Yüzey Balıkları Nelerdir?
En yaygın bilinen ve tüketilen dip balıkları çipura, barbunya, dil balığı, kalkan, kırlangıç, lahos, mercan, mezgit, tekir gibi balıklar ve karides, bazı yengeç türleri, ahtapot ve ıstakoz gibi deniz canlılarıdır
Bunlara ek olarak kefal de sığ sularda ancak deniz dibinde yaşayan bir balık türüdür. Bu açıdan bakınca dip balığı olarak değerlendirmek mümkündür.
Yüzey balıkları ise denizin yüzeyden itibaren 100 metreye kadar olan kısmında yaşayan somon, orkinos, palamut, uskumru, sardalya, istavrit ve hamsi gibi balık türleridir.
Hangi Balıklar Dip Balığıdır?
- Mercan
- Mezgit
- Tekir
- Barbunya
- Kalkan Balığı
- Dil Balığı
- Çipura
- Kırlangıç
- Lahos
dip balığıdır.
dip balığı olmasa da ağır metal ve kirlilik içerebilirler.
Dip Balıkları Neden Zararlıdır?
Denizleri olumsuz etkileyen aşırı kirlenme ve bunun sebeplerinden biri olan ağır metaller denizlerin dip bölümlerinde birikirler. Dolayısıyla her ne kadar deniz yüzeyini çoğu zaman kirli görsek de deniz dipleri insan sağlığı açısından zararlı maddeler biriktirir.
Dip balıklar da denizin dibinde yaşamaları nedeniyle bu kirlilikten doğrudan etkilenirler. Sağlığa zararlı olan ağır metaller de deniz dibine çöker ve tehlikeli bir kirlilik oluşturur. Bu ağır metaller cıva, kadmiyum, kurşun gibi ağır metallerdir ve metal iyonları balıklarda birikebilir.
İnsan vücudunda belirli limitlerin üzerinde ağır metal birikmesi yani ağır metal zehirlenmesi uzun vadede beyin fonksiyonlarında bozulmalara ve dolayısıyla alzheimer, parkinson ve epilepsi gibi nörolojik hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Ayrıca karaciğer ve böbrek fonksiyonlarına zarar verdiği gibi çocuklarda otizme etkisi olabileceğine dair çalışmalar da vardır.
Bununla beraber küçük balıklar ve özellikle ağır metal birikme ihtimali olan dip balıkları ile avlanan büyük avcı balıklar da ağır metal yüklü olabilirler. Başka bir deyişle balığın ebatları ve beslenme basamağı arttıkça, vücudundaki ağır metal miktarının da yükselmesi olasıdır.
Örneğin yunus balığı genelde beslenme basamağında en üstlerde olan ve ağır metal oranı en yüksek balık türlerinin başında gelir. Gıda olarak tüketilen bir balık olmadığından risk oluşturmaz.
Dolayısıyla lüfer, levrek gibi bazı avcı tür balıklar da dip balığı olarak değerlendirilip dikkatli tüketilmesi önerilir.
Lüfer Dip Balığı Mı ?
Lüfer denizde 5-30 metre arası derinliklerde yaşayan göçmen bir balıktır. Yani denizin 100 metreden fazla derinliğinde dipte yaşayan dip balıkları tanımına hiç uymaz. Yani lüfer ne derin suda yaşar ne de dipte yaşar. Ancak lüfer avcı bir balıktır ve dip balığı dediğimiz balıkları ve diğer balıkları yiyerek beslenir. Bu da lüfer vücudunda ağır metal birikmesi ihtimali oluşturur.
Ancak yaşam alanı düşünüldüğünde lüfer dip balığı değildir ve deniz dibindeki diğer kirlilikten etkilenecek bir balık değildir.
Kefal Dip Balığı Mı ?
Kefal balığı, sığ sularda yüzen göçmen olmayan bir balıktır. Yaşam alanı olarak çamurlu bölgeleri seçer ve bu bölgeler genellikle insani yaşam alanlarına yakın liman, iskele yakını bölgelerdir. Bu bölgeler ağır metaller olmasa bile deniz suyunun son derece kirli olduğu alanlardır.
Bu alanlarda yaşayan kefal balığı, dip balığı olmasa bile dikkatli tüketilmesi gereken balıkların başında gelir.
Torik Dip Balığı Mı?
Torik bir yüzey balığı olan palamutun büyüğüne verilen isimdir. Dolayısıyla torik balığı hiç bir koşulda dip balığı olmayıp beslenme şekli itibariyle riskli sayılabilecek bir balık türü değildir.
Levrek Dip Balığı Mı?
Levrek de kefal balığı gibi kıyılarda sığ sularda yaşayan ve göçmen olmayan bir balık türüdür. Genellikle nehirlerin denize karıştığı yerlerde hatta zaman zaman nehir içlerinde bile bulunabilir. Aynı zamanda avcı bir balık olan levrek insani kullanımlar nedeniyle kirlenen sularda yaşar ve bu kirli sularda yaşayan diğer küçük balıklarla beslenir.
Dolayısıyla bir dip balığı olmasa da dikkatli tüketilmesi tavsiye edilen bir balık türüdür. Bununla beraber balıkçılarda ve süpermarketlerde satılan levrek türleri çiftlik üretimi levrek olup denetimli ve kontrol altında üretilirler. Dolayısıyla güvenle tüketilmesinde sakınca yoktur.
Hangi Balık Tüketilmelidir?
Kirlilik oranının yüksek olduğu denizlerden avlanan dip balıkları ve bu denizlerde yaşayan sığ su balıklarının tüketilmemesi önerilir. Türkiye’de özellikle Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı kirliliğin en yüksek olduğu denizlerdir. Bu bölgelerden yakalanan mezgit, tekir, kalkan gibi dip balıkları ve kefal, levrek gibi sığ su balıkları yerine palamut, istavrit gibi yüzey balıklarının tercih edilmesi daha sağlıklı bir seçimdir.
Bir yanıt yazın